چکیده

آینده‌پژوهی دانش و معرفت شکل بخشیدن به آینده، به شیوه‌های آگاهانه، فعال و پیش‌دستانه است و انسان را از غافل‌گیر شدن در برابر طوفان سهمگین تغییرات و پیشرفت‌های سرسام آور محافظت می‌کند.این دانش به انسان می‌آموزد که چگونه به مصاف آینده‌ی مبهم برود که دچار کمترین ضرر شده و بیشترین سود را به چنگ آورد. آینده‌پژوهی در پی آن است که توانایی تصمیم گیرندگان در مدیریت سازمان‌ها، بنگاه‌های کسب و کار و ملت‌ها را در رویارویی با دگرگونی‌های شتابنده‌ی محیط بیرونی افزایش دهد. پویش محیطی، در سال‌های اخیر به‌صورت چشم‌گیری مورد استفاده در سراسر جهان قرار گرفته است. اگرچه تعریف دقیق و شفافی برای این مفهوم وجود ندارد، ولی در کل می‌توان این‌گونه بیان کرد که این فرآیند استفاده سیستماتیک از بهترین اطلاعات موجود برای انتخاب بهترین تصمیم ممکن را فراهم می­کند. جستجویی سیستماتیک برای گرایش‌های نوین، فرصت‌ها و محدودیت‌هایی که در مسیر رسیدن به اهداف تعیین شده مدیریتی اثرگذار هستند. اهداف صریح پویش محیطی برای مسائل نوین و تکوینی، دانش و داده‌های ذخیره شده درباره آن‌ها و در نهایت آگاهی از تصمیمات حیاتی است. دیده‌بانی به یک سازمان کمک می‌کند موقعیت راهبردی خویش را به‌صورتی شکل دهد که بتواند آن دسته از عوامل خارجی را که در معادلات بر آن‌ها اشراف و توجه کمتری دارد، در نظر بگیرد. سازمان‌ها می‌توانند با نمایش مداوم تأثیر عوامل خارجی، جریان‌های درونی خود را به درستی هدایت کرده و پاسخ مؤثر و ضروری را در مواجهه با حوادث، از خود بروز دهند. برنامه‌های سازمانی باید به‌صورتی طراحی شده باشند که در مقابل نیروهای تغییردهنده‌ی محیط مؤثرتر و انعطاف پذیرتر باشند. بنابراین، سازمان موفق و آینده مدار بر یادگیری، انعطاف‌پذیری و تفاهم تمرکز می‌یابد. یک جریان دیده‌بانی جامع، چشمان مراقبی است که سازمان را در برابر تأثیرات بالقوه‌ی محیطهای ناپایدار، آماده نگاه می‌دارد.اما پویش محیطی وب‌محور در میان کمپانی‌های بزرگ مورد توجه قرار گرفته است چرا که تحولات نوآورانه در علم و فناوری‌های اخیر، حمایت از مطالعات و رویدادهای خاص برای تعامل متخصصان و تصمیم‌گیرندگان، بررسی پیامدهای ممکن تکامل‌های خاص در آینده، منبعی موثق از شواهد و تجزیه و تحلیل‌ها برای مرور حوادث از گذشته تا حال و آینده و موارد از این دست را برای آنها به‌ ارمغان می‌آورد.  در مدت زمان نگارش این پژوهش –با توجه به بدیع بودن آن و منابع اطلاعاتی کم در دسترس و همچنین مباحث تخصصی که مزیت رقابتی را برای شرکت‌ها فراهم آورده و تمایلی به اشتراک گذاشتن آن را ندارند-  تلاش شده است تا موسسات و کمپانی­های در حال بهره بردن و یا خدمت رساندن در زمینه پویش محیطی وب­محور شناسایی و اهداف و راهکارهای آنها مورد بررسی قرار بگیرد و همچنین تکنیک­ها و ابزارهایی که استفاده می­کنند شناسایی و مطالعه شوند. همچنین به پیاده سازی دو مدل پویش محیطی وب­محور در حوزه تهدیدهای سیاسی-فرهنگی در موتور جستجوگر مورد استفاده میان عامه مردم اقدام شد.