عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین(ع) با اشاره به ظرفیت‌ گروه‌های جهادی برای مهار کرونا و حل مشکلات دیگر گفت: باید نگاهی جدی‌تری به مکانیزم گروه‌های جهادی داشته باشیم و قرار نیست این گروه‌ها برای مشکلات مقطعی جامعه فقط در صحنه باشند.

به گزارش روابط عمومی دانشکده علوم اجتماعی و فرهنگی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، آنچه که امروز دنیا را در برابر کرونا قرار داده را می‌توان در دو بخش بررسی کرد، نخست مشکلات و دشواری‌های مردم نسبت به ویروس کرونا و بیماری ناشی از آن و سپس دشواری‌های تصمیم گیری دولت‌ها برای اداره جامعه در وضعیت بحرانی، و این دشواری‌ها زمانی پیچیده‌تر می‌شود که باید بین متغیرهایی همچون ترس عمومی، رفتارهای هیجانی، مجهولات پزشکی در برابر ویروس، امکان توطئه بین‌المللی، ساختارهای اجتماعی مدرن و تاریخ اجتماعی یک ملت تصمیم گیری شود. در همین باره با رسول علم‌الهدی عضو هیئت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) گفت‌وگو کردیم. 

* ۲ نوع برخورد دولت‌ها با بحران کرونا

علم‌الهدی در ابتدای این گفت‌وگو درباره برخورد دولت‌ها با بحران کرونا بیان کرد: دو نوع تصمیم‌گیری در بین دولت‌ها ظهور کرده، یک طرف دولت چین که قرنطینه کردن سخت و حساسی را پیش گرفت و طرف دیگر دولت آمریکا و انگلیس که تقریبا همه اماکن تجاری و جریان زندگی مردم را باز گذاشته، در این میان اما مدل تصمیم گیری دولت جمهوری اسلامی ایران کجاست؟

وی گفت: از ابتدای ظهور کرونا در کشور، چالش تصمیم نیز آغاز شد. قرنطینه یا کنترل ورود و خروج آن برخی شهرها، سپس با شیوع این بیماری چالش بعدی ظهور کرد و آن آخر سال و نزدیک شدن به ایام تعطیلات عید نوروز است که اساسا ماه اسفند را شلوغ ترین و پر رفت و آمدترین ماه سال قرار داده است.

علم‌الهدی، به هم پیوستگی مردم در دید و بازدیدها و مهمانی‌ها را دیگر چالش بحران کرونا برشمرد و افزود: تجمعات مردم در اماکن مذهبی و تفرجگاه‌ها، شروع سفرهای تعطیلات نوروز، مخالفت برخی با تعطیلی اماکن، کمبود ماسک و مواد بهداشتی، کمبود دستگاه های اکسیژن، مواجهه کار و اشتغال بسیاری از مردم با تعطیلی‌های کرونایی، تعلیم و تربیت خصوصا دانش آموزان از جمله مواردی بودند که تحت تاثیر کرونا قرار گرفتند اما مهم این است که بتوانیم مشکل جهانی را بومی تعریف کنیم تا با راهکارهای بومی بر آن فائق شویم. 

* دست‌ساز بودن ویروس کرونا دور از ذهن نیست

وی، دست‌ساز بودن این ویروس برای از بین رفتن بخشی از مردم و بقای نسل قوی‌تر با محدودیت‌های زمین توسط برخی کشورها را دور از ذهن ندانست و یادآور شد: این درحالی است که الهیات جامعه اسلامی ایران، شکل‌گیری امت واحده بر محور عبودیت الله است و هر قدر جمعیت بیشتر، برکت و نعمت بیشتر و اراده‌ها بزرگتر و خدمت به یکدیگر افزون تر می شود.

 علم‌الهدی با تاکید بر اینکه پاسخ جامعه اسلامی به چالش‌های دنیای جدید برآمده از زبان عالم مدرن نبوده و نرم افزار دیگری را برای مقابله با آن‌ها پیش می‌کشد، گفت: این مهم مسیر دستیابی به تمدن نوین اسلامی را تسهیل می‌کند و جامعه ایرانی هرچه را در مواجهه تاریخی خود با مدرنیته از دست داده باشد، اما پیوستگی اجتماعی و جماعت طلبی خود را حتی تحت تأثیر فضای رسانه‌ای فردگرای جدید، از دست نداده است.

* پیوستگی مردم با یکدیگر تسکین دهنده دردها و آلام زندگی

وی، پیوستگی مردم با یکدیگر حول جریان فرهنگی را نه تنها تسکین دهنده آن‌ها در دردها و آلام زندگی دانست، بلکه پیش‌روندگی حل بحران‌های اجتماعی را نیز از آثار این موضوع برشمرد.

علم‌الهدی اظهار کرد: این امر فقط بعنوان یک پیشینه تاریخی شمرده نمی‌شود، بلکه الهیات زندگی ایرانی را نیز به‌همراه دارد، وجود بسیاری از معارف دینی به رابطه مومنین با هم از حیث ولایت ایشان بر یکدیگر به سلامت و رشد روحی اشاره دارد، همچنان‌که اگر ویروس منحوس، فردگرایی را در کنترل سرایت می‌طلبد، اما شکل گیری جماعت‌ها می تواند با آن مقابله کند.

عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) بیان کرد: جامعه انقلابی ایران بوسیله نرم افزارهای خود با چالش های دنیای مدرن برای زندگی امروز بشریت مواجه می‌شود که این نرم افزارها برآمده از ساخت اجتماعی جامعه ایران و نهادهای آن که در انگیزه‌ها و روحیه‌های ایرانی ضرب می‌شود، است.  

علم‌الهدی ادامه داد: گذشته از آنکه این ابداعات خاص از الهیات ایرانی- اسلامی ناشی می‌شود و مسیر دستیابی به تمدن نوین اسلامی را محقق می‌کند، اما فهم این فناوری‌ها برای محققان و مسئولین، تصمیم گیری و برنامه‌ریزی در کشور را تسهیل کرده و البته متفاوت از برنامه‌ریزی‌های رایج می‌کند.

* نقش مسجد، بسیج و گروه‌های جهادی در زندگی مردم در شرایط بحران

عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع)، نسبت بین نهاد مسجد، محله زندگی، بسیج و گروه‌های جهادی را پاسخی برای زندگی مردم ایران در شرایط بحران خواند و افزود: مساجد در محلات، مکان گردآمدن مردم بوده و خدمات مختلف زندگی و حتی داوطلبی برای امور خیر را به مسجد ارجاع می‌دهند.

وی اظهار داشت: گروه‌های جهادی که متشکل از داوطلبینی از میان مردم و اغلب جوانان هستند برای ظهور ایثار و خدمت به مردم بسیج می،شوند، از طرفی دولت با وجود نهادی همچون بسیج می‌تواند امکانات و خدمات را بشکل گسترده‌ای توزیع کرده و برای گزارش‌گیری بروز از این ظرفیت استفاده کند.

علم‌الهدی، توزیع کالا و خدمات بصورت محله محور، امکان آموزش‌های بهداشتی در مساجد، ضدعفونی کردن محله توسط گروه‌های جهادی و بسیاری از خدمات دیگر از دیگر ویژگی‌های این نرم‌افزار برشمرد.

* چرا مردم ایران در اوایل کرونا به فروشگاه ها هجوم نبردند؟

وی یادآور شد: برای همین، پاسخ به این سوال که چرا مردم در اوایل کرونا به فروشگاه ها حمله‌ور نمی‌شوند؟ در این جمله نهفته است که جامعه ایرانی نه تنها در توحش سکولار تمدن غرب غرق نشده بلکه نسبتی کاملا ایرانی با این پدیده های مدرن برقرار می کند. 

علم‌‌الهدی بر توسعه حکمرانی با نرم افزار شبکه اجتماعی گروه‌های جهادی تاکید و تصریح کرد: باید سیستم‌های رسمی حکمرانی، گروه‌های جهادی را به‌رسمیت بشناسند، ضمن اینکه امروز رئیس جمهور اعلام کرد که امکان یک سال درگیری با کرونا وجود دارد و ملت باید آماده این نوع از زندگی در دراز مدت باشند.

وی خاطرنشان کرد: پس گروه‌های جهادی در آموزش، در خدمت‌رسانی، در تبلیغات و ارشاد و بسیاری از مباحث دیگر باید سرایت پیدا کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) با بیان اینکه اگر با گروه‌های جهادی وارد این عرصه نشویم سوالات دیگری پیش روی ما قرار می‌گیرد، افزود: مثلا به این ترتیب باید ببینیم آیا همه ملت در طولانی مدت این نوع از زندگی را انتخاب می‌کنند؟ چقدر اطاعت مدنی از دولت وجود دارد؟ این اطاعت آیا صرفا با اعتماد، همبستگی دارد یا با انتخاب‌های عقلانی برای یافتن مسیرهای جایگزین؟ آیا قبول می‌کنیم که مساجد و اماکن تجاری و ورزشگاه‌ها و سینما هم در طولانی مدت تعطیل باشند؟

علم‌الهدی ادامه داد: در همان اوایل بحران کرونا، مهمترین مشکل دسترسی مردم به اقلامی همچون دستکش، ماسک و ژل و افشانه ضد عفونی کننده، به سیستم توزیع این اقلام در این وضعیت بحرانی توسط وزارت بهداشت برمی‌گردد، در اینجا هم ظرفیت جماعت‌های گروه‌های جهادی در بسیج و مساجد که پایگاه محلی دارند به کمک توزیع فراگیر و همه گیر و آسان آمد، ضمن اینکه آموزش‌های بهداشت فردی نیز می‌تواند در این پایگاه‌ها صورت گیرد.

وی با بیان اینکه  این مسئله با تعطیل کردن جماعت‌های مسجدی که مهمترین ظهور انگیزه‌های فعالیت جهادی مردم بوده، فرق می‌کند، گفت: در بحران‌ها ظهور این انگیزه‌های جهادی مردم بیشتر دیده می‌شود که می‌تواند حل بحران را در مسیر های میانبری قرار دهد و جالب این است که هم اکنون نیز طرح «بسیج سراسری پایش سلامت مردم» پاسخگوی دغدغه‌های نظام سلامت کشور بوده است. 

* ظهور انگیزه‌های جهادی مردم در بحران‌ها بیشتر دیده می‌شود 

عضو هیات علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع) با اشاره به برخی فعالیت‌های گروه‌های جهادی، بیان داشت: مثلا گروهی در بروجرد تصمیم گرفتند که دستگاه‌های اکسیژن را در خانه‌های بیماران جابجا کنند و انجام شارژ این دستگاه‌ها را به عهده بگیرند، گروه دیگری در شرق تهران، خرید مایحتاج دکترها و پرستارهای بیمارستان‌ها را به عهده گرفتند، گروه‌های مختلفی از خانم‌ها در حسینیه‌ها و خانه‌ها شروع کردند به دوخت و دوز ماسک و البسه بیمارستانی، گروه دیگری را در تهران دیدیم که مجوز از وزارت بهداشت برای آموزش‌های سریع پرستاری گرفت و شروع کرد به داوطلبین آموزش‌های کمک به بیمار کرونایی را دادن که بعد با گواهی این گروه جهادی، افراد می‌توانستند در بیمارستان‌ها بعنوان کمک پرستار فعالیت کنند.

علم‌الهدی ادامه داد: در گروه‌های جهادی همه کار صف نمی‌کنند، حتی کار ستادی هم می‌کنند، مثلا گروه دیگری در تهران که هسته مرکزی‌اش پنج نفراند، همه توانش را در بکارگیری و معرفی افراد داوطلب با توجه به توانایی‌ها و سرمایه‌هایشان در گروه‌های دیگر جهادی گذاشته بود.  وی با بیان اینکه در نگاه مادی واقعا معلوم نیست این نبوغ و خلاقیت‌ها در کار جهادی از کجا می‌جوشد و تولید می‌شود، افزود: اما در نگاه انقلابی همه این خلاقیت‌ها و انگیزه‌ها به معنویت گره خورده است.

وی اظهار داشت: الان هم باید ببینیم چه نیازهایی واقعا پیش روی ماست، برای همه این نیازها مکانیزم گروه های جهادی پاسخ‌های معتبری دارد، مثلا الان در حوزه آموزش و پرورش واقعا با مشکلاتی در زمینه آموزش‌های مجازی مواجه شدیم که احتمالا پایه‌های تحصیلی و آموزشی فرزندان برای امسال ضعیف خواهد شد، یا حتی در زمینه اشتغال که بشدت خانواده‌هایی متضرر شدند، اینها را بگذارید در کنار اضطراب‌ها و افسردگی‌های ناشی از مواجهه با بیماران کرونایی، خوب گروه‌های جهادی در هر محله، می‌توانند شبکه مشاوران و روانشناسان و طلاب را برای کمک به خانواده‌های بیماران ساماندهی کنند.

* راهکار گروه های جهادی برای  برای کسانی که شغل خود را از دست دادند

وی با بیان اینکه گروه‌های جهادی می‌توانند دانشجویان و مربیان و معلمان را برای خدمات بیشتر به دانش آموزان در محلات ساماندهی کنند، افزود: گروه‌های جهادی می‌توانند برای کسانی که شغل خود را از دست دادند، با آموزش مهارت‌های خاص، اشتغال بدیل ایجاد کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین(ع) خاطرنشان کرد: گروه‌های جهادی با چه مکانیزمی می‌توانند تحریم‌ها را کاملا بی‌اثر کرده و مدل اقتصاد مقاومتی در کشور را پیاده کنند؟ گروه‌های جهادی چه راهکارهایی برای حل آسیب‌های اجتماعی همچون طلاق و اعتیاد در کشور دارند؟ و حتی چگونه با گروه های جهادی به تمدن سازی نوین اسلامی می‌رسیم؟علم‌الهدی خاطرنشان کرد: همه این موارد به نوعی برای مردم و مسئولین قابل قبول است اما باید نگاهی بسیار جدی‌تر به مکانیزم گروه‌های جهادی داشته باشیم، قرار نیست این گروه‌ها برای مشکلات مقطعی جامعه فقط در صحنه باشند، به نظر می‌رسد امروز سوالات جدی‌تری باید از این فناوری کرد.

وی در پایان بیان کرد: اگر توقع ما در نظام سازی و دولت سازی و جامعه سازی از گروه‌های جهادی واقعی شود و مسئولین و تصمیم گیران همیشه این گروه‌ها را در جریان نظام تصمیم گیری راه دهند، آنگاه پاسخ دادن به این آرزو بسیار آسان خواهد شد که تمدن سازی نوین اسلامی با بازوی این گروهها محقق خواهد شد..