گزارش برگزاری کمیسیون حکمرانی اسلامی

در راستای ششمین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، کمیسیون حکمرانی اسلامی به ریاست دکتر محمدرضا حسنی آهنگر مورخ یکشنبه 5 دیماه 1400 در مرکز علم و فناوری اسلامی دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام برگزار شد. در این جلسه دکتر حسنی آهنگر به عنوان رییس کمیسیون، دکتر حمید بالایی به عنوان رئیس پنل و دکتر علی رضاییان به عنوان عضو کمیته علمی کمیسیون حضور داشتند و از مجموع مقالات واصله به کمیسیون، 5 مقاله برتر ارائه گردید.

در ابتدای جلسه دکتر حمید بالایی گزارشی مختصر از فعالیت های انجام گرفته در کمیسیون ارائه نمودند و سپس رئیس کمیسیون دکتر حسنی آهنگر با اشاره به آرمان بلند انقلاب اسلامی مبنی بر حاکمیت اسلامی بر جهان و شکل دادن جامعه ای همراه با عزت، افتخار، اقتدار، علم، فناوری، ثروت و مقابله با نظام سلطه بیان کردند که: «رهبر انقلاب هدف بیانیه گام دوم را تحقق تمدن نوین اسلامی و استقرار حاکمیت اسلام بر جهان می باشد».

رییس دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام با بیان این نکته که شعار انقلاب اسلامی استقلال، آزادی جمهوری اسلامی بوده است افزودند: «اگر ما بخواهیم استقلال انقلاب اسلامی را محقق کنیم باید آن را در همه ی ابعاد محقق کنیم و پایه ی آن علم و فناوری است که ما را به قدرت بین المللی می رساند. این قدرت از طریق کشورگشایی نیست و از مسیر تصاحب قله های علمی در دنیا محقق می شود»

همچنین ایشان فرمودند: «انقلاب اسلامی یک هندسه جدید در دنیا ایجاد کرده است. یکی از بحث های جدی برای شکل دهی به تمدن نوین اسلامی بر اساس ایده ی ولایت فقیه، نظام های انقلابی و مدیران انقلابی است.»

رییس کمیسیون حکمرانی اسلامی تأکید کردند: «علوم انسانی بر خلاف علوم پزشکی و مهندسی که بیشتر بر تجربه اتکا دارند و مبانی یکسانی در دنیا دارند نیاز به تحول و ابتناء بر ارزش ها و فرهنگ بومی ما دارد. در این مسیر کنگره ی علوم انسانی اسلامی فعالیت ها و حرکت خوبی را شروع کرده است»

دکتر حسنی آهنگر با تأکید بر نقش محوری و میدان داری مرکز علم و فناوری اسلامی دانشگاه جامع امام حسین علیه السلام در این مسیر فرمودند: «دوستان ما در مرکز علم و فناوری اسلامی به خوبی هم فعالیت های این کمیسیون را و هم سایر حوزه های منجر به تحول علوم انسانی از جمله مبانی، ابعاد، اصول و سنجه هایی که می تواند مارا به علوم انسانی اسلامی برساند مدیریت کرده اند. این مرکز هم در تولید نرم افزارهای حکمرانی اسلامی و هم در تولید متن و محتوای بومی مبتنی بر ارزش های انقلاب اسلامی فعالیت های ارزشمندی را انجام داده است.»

در ادامۀ جلسه 5 مقاله برگزیده به شرح ذیل با حضور دکتر علی رضاییان، استاد تمام دانشگاه شهید بهشتی (ره) ارائه و نقد شد:

دکتر محسن داوودآبادی در مقاله ی خود با عنوان «بایسته های فقهی حکمرانی پژوهش در انتخاب و اولویت­گذاری موضوعات پژوهشی با تاکید بر قاعده اعانه بر «برّ» و حفظ نظام» تأکید کردند: «قواعد فقهی اعانه بر برِ و وجوب حفظ نظام قواعدی هستند که می توانند در اولویت گذاری موضوعات پژوهشی در نظام پژوهشی کشور نقش اساسی ایفا کنند تا بتوان پژوهش ها را بر اساس نیازهای روز جهت دهی کرد.»

سپس دکتر اویس ترابی، نویسنده مقاله «ارائه سلسله مراتب ارکان حکمرانی مبتنی بر دیدگاه امام علی علیه السلام» در ارائه خود تلاش نموده تا با بررسی دقیق و موشکافانه نامه 53 نهج البلاغه به مالک اشتر اولا ابعاد و مؤلفه های حکمرانی را شناسایی کند و ثانیاً ارتباط منطقی ابعاد و مؤلفه ها را در قالب الگو و نظامی منطقی ارائه نماید.

در ارائۀ سوم آقای مهدی قاسمی، نگارندۀ مقاله «عدم حفظ ارزش پول ملی به دلیل دخالت دولت در وظایف بانک مرکزی» اشاره کردند: «تنظیم و کنترل ارزش پول ملی یکی از مهم‌ترین اولویت‌های اقتصادی همه کشورها است. تورم یا همان کاهش ارزش پول ملی به دلیل عوامل مختلفی در عرضه و تقاضای اقتصاد به وجود می‌آید. یکی از مهم‌ترین عوامل به وجود آورنده تورم در طرف تقاضا، افزایش نقدینگی از طریق افزایش پایه پولی است. کسری بودجه دولت و پس از آن استقراض از منابع بانک مرکزی به دلیل عدم وجود استقلال سازمانی و مالی این نهاد، موجب افزایش پایه پولی و سپس موجب بروز تورم در اقتصاد خواهد شد.»

در ادامه آقای سید حسین هاشمی در توضیح مقالۀ خود تحت عنوان «علل حقوقی عدم تحقق و اجرای سیاست های کلی نظام و عدم نظارت مناسب بر تحقق آن» بیان داشتند: «در قانون اساسی سال 1368 وظیفه نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام بر عهده رهبری گذاشته شده است. این وظیفه در سال‌های اخیر به نهادی مجزا از مجمع تشخیص مصلحت نظام با عنوان هیأت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام تفویض شده است. در این مقاله عملکرد اعضای این هیأت از منظر حقوقی آسیب‌شناسی شده و در نهایت نیز راهکارهایی در این زمینه برای رفع این آسیب‌ها ارائه شده است.»

در بخش پایانی ارائه مقالات، آقای روح الله مکارم مقاله خود را با عنوان «آسیب شناسی عملکرد نهادهای دخیل در وضع یا تنقیح قوانین مورد نیاز برای حکمرانی اسلامی» ارائه نمودند و بیان کردند: «وضع قانون یکی از مهم‌ترین خروجی‌ها و کارکردهای قوه مقننه است و بررسی و تحلیل خروجی‌های مجلس یکی از راه‌های ارزیابی فعالیت‌های آن است. بازخوانی قوانین در موضوعات مختلف به خصوص حوزه حقوق اداری، به این نتیجه منجر می‌شود که آشفتگی و نابسامانی عمیقی در این سطح هنجاری وجود دارد. مشاهده این آشفتگی در برآیند فعالیت‌های تقنینی نشان از ضعف عملکرد مسئولین این حوزه دارد. با پذیرش این توصیف از مجلس شورای اسلامی در این پژوهش راهکارهایی درباره چگونگی ارتقا و بهبود کیفیت قانونگذاری از طریق تنقیح پیشینی و حین وضع ارائه شده است.»

پس از ارائه مقالات برگزیده استاد دکتر علی رضاییان، چهره ماندگار مدیریت ایران و عضو کمیته علمی کمیسیون حکمرانی اسلامی ضمن تشکر از پژوهشگرانی که در عرصه ی تولید علوم انسانی اسلامی در حال تلاش هستند فرمودند: «هم موضوعات و مسائلی که برای پژوهش انتخاب شده و هم کیفیت انجام پژوهش ها متناسب و متناظر با مسائل روز کشور بود و امید داریم این تلاش ها و این پژوهش ها منجر به حل مسائل کشور و بهبود شرایط کشور بشود.»